Con mắt người thường thấy đó là hòn đá, nhưng thực ra, đó là một củ thuốc

Loạt bài về người trồng thuốc quý ở Hoàng Liên Sơn

Đại ngàn Hoàng Liên Sơn mênh mang, hun hút, dốc ngược, tưởng chừng như đi mãi không hết. Anh Thanh bảo, từ khi 10 tuổi, cha bốc thuốc, còn anh đã biết theo đồng bào vào rừng hái thuốc bán kiếm tiền. 

Từ con suối nơi có những khóm cỏ mà lương y Phạm Văn Thanh (Nhà thuốc đông y gia truyền Hoàng Liên, Lào Cai) gieo trồng, chăm sóc một cách kỳ lạ, ấy là trồng chúng vào khe đá dưới suối, qua mảnh rừng mênh mang loài dứa khổng lồ đặc trị dạ dày, chúng tôi tiếp tục cắt đại ngàn Hoàng Liên vào sâu rừng già. 

Lương y Thanh bảo: "Đây là vườn thuốc, nơi mình đang gieo trồng, bảo tồn loài thảo dược, mà nhắc đến, có lẽ ít có lương y, thậm chí là không có giáo sư, tiến sĩ chuyên nghiên cứu về thảo dược nào từng biết đến nó"


Người Việt Nam gần như không biết giá trị của loài thảo dược này. Tuy nhiên, nền y học cổ truyền Trung Hoa đã sử dụng từ hàng ngàn năm trước và họ thu mua ráo riết mấy chục năm nay. 

Vượt qua thung lũng với bát ngát loài cỏ lạ, chúng tôi tiếp tục đến một khu đất hoang hoải, ít cây cổ thụ, trơ ra những khối đá to tướng, như những con voi nằm ngủ, như những đống rơm xám ngắt to sù sụ. 

Cuốc bộ đến chiều tối, chúng tôi đến một thung lũng khá bằng phẳng, ven một con suối, lau lác mọc lút đầu người. Lương y Thanh bảo: "Nhà báo biết đây là loài cỏ gì không?". Tôi đoán bừa chắc là lau lác gì đó. Nhưng nhìn kỹ lại thì thấy không phải lau lác mà khá giống cỏ chít mà đồng bào lấy về làm chổi quét vôi ve. 

Lương y Thanh bảo, đây là một vườn dược liệu khổng lồ cực quý, mà anh đang tìm cách bảo tồn, gieo trồng, mở rộng ra khắp các thung lũng. 

Theo lương y Thanh, thực tế, rễ loài cỏ này đã được nhắc đến trong một số sách dược tối cổ ở Việt Nam. Tuy nhiên, chẳng mấy thầy lang ngày nay biết đến. Cha lương y Thanh là ông lang Đĩnh đã sử dụng rễ loài cỏ này trong điều trị một số loại bệnh liên quan đến đường tiết niệu, bàng quang. 
10 tuổi đầu, song cậu bé Thanh đã có thể đi rừng cả ngày, cõng trên lưng bó thuốc to tướng, trùm kín cả đầu. Hơn 30 năm đi rừng, ngang dọc đại ngàn Hoàng Liên, anh vẫn chưa đi hết được núi non, và tự nhận rằng mới chỉ hiểu được chút xíu về các loài thảo dược ở Hoàng Liên Sơn.